Jeżeli dziecko ssie prawidłowo, efektywnie i odpowiednio często, to laktacja utrzymuje się na odpowiednim do swoich potrzeb poziomie i odciągnie pokarmu jest zbędne.
Zdarza się, że potrzebne jest niewielkie rozluźnienie przepełnionych piersi lub zmiękczenie otoczki. Czasami jednak zachodzi potrzeba odciągnięcia pokarmu dla dziecka, gdy ssanie piersi jest niemożliwe.
Wiadomo powszechnie, że mleko matki jest najlepszym pokarmem dla dziecka zarówno zdrowego jak i chorego. Pokarm mamy zwłaszcza dla dzieci przedwcześnie urodzonych ma znaczenie terapeutyczne, wspomaga ich rozwój i powrót do zdrowia. Gdy nie jest możliwe karmienie piersią konieczne jest utrzymanie laktacji, aby dostarczyć dziecku odciągnięty pokarm. Odpowiednio odciągnięte i przechowywane mleko jest optymalnym pożywieniem zarówno dla noworodka, niemowlęcia jak i małego dziecka. W przypadku odciągania pokarmu dla wcześniaka trzeba przyłożyć szczególną uwagę do higieny na każdym etapie ponieważ ma to istotne znaczenie w aspekcie zachowania wszystkich walorów odżywczych i immunologicznych, jak i w aspekcie bezpieczeństwa bakteriologicznego.
Wskazania do odciągania
- oddzielenie matki od dziecka (np. gdy dziecko przebywa w inkubatorze, w szpitalu)
- nieefektywne ssanie dziecka
- stymulowanie laktacji, czyli pobudzanie do wytwarzania większych ilości pokarmu
- leczenie zastoju i zapalenia piersi, gdy dziecko nie opróżnia piersi i ssie nieprawidłowo
- w okresie nawału pokarmowego w celu rozluźnienia piersi pomiędzy karmieniami i/ lub przed karmieniem aby zmiękczyć otoczkę, by dziecko mogło prawidłowo uchwycić pierś.
Jak odciągać mleko matki?
Pokarm matki można odciągać ręcznie lub przy pomocy różnego rodzaju laktatorów (elektryczne lub ręczne). Odciąganie ręczne to umiejętność, którą powinna znać każda mama. Pozwala na odciąganie w każdych warunkach i wszędzie, niezależnie od tego czy potrzeba odciągnąć pełną porcję mleka czy tylko jego niewielką ilość. Bardzo często odciąganie ręczne pozwala na uzyskanie kilku kropli siary zaraz po porodzie kiedy przystawienie dziecka do piersi jest niemożliwe oraz w okresie nawału.
Aby prawidłowo odciągnąć ręcznie pokarm należy pamiętać o czterech kluczowych krokach:
- ułatwić wypływ pokarmu (ciepły okład, delikatne rolowanie brodawki, myśl o dziecku)
- ułożyć odpowiednio palce (kciuk powyżej otoczki, palce poniżej 2-3 cm od podstawy brodawki)
- masować (zbliżyć palce do siebie lekko je obracając, nie należy przesuwać palców po skórze, tylko masować tkankę piersi objętą palcami)
- zmieniać ułożenie palców ( wg schematu 6-12, 5-11, 2-8 itd.)
Odciągacze ręczne są używane sporadycznie do odbarczania piersi w przeciwieństwie do laktatorów elektrycznych, które służą do regularnego odciągania większych ilości pokarmu.
W celu stymulowania laktacji do większej produkcji mleka, odciąganie pokarmu powinno przebiegać w sposób naśladujący rytm i długość karmienia noworodka najlepiej z użyciem laktatora elektrycznego 8 razy co najmniej 100 minut na dobę. Ściąganie z obu piersi naraz zwiększa efektywność stymulacji i oszczędza czas. Ważny jest stały rytuał i regularność.
Odciągać należy naprzemiennie z obu piersi, według schematu:
5- 7 min z jednej piersi, 5-7 min z drugiej
3- 5 min z pierwszej, 3-5 min z drugiej
2- 3 min z pierwszej, 2-3 min z drugiej
Co ułatwia skuteczne odciąganie pokarmu?
- ciepły okład na piersi lub prysznic na kilka minut przed odciągnięciem
- delikatny masaż w kierunku brodawki, delikatne wstrząsanie piersi
- delikatne rolowanie brodawki
- wygodna pozycja
- miejsce zapewniające intymność
- dobry nastrój, wyciszenie
- myślenie o dziecku, odciąganie w jego obecności lub patrząc na przedmiot, który kojarzy się z dzieckiem (zdjęcie dziecka, pieluszka, ubranko z jego zapachem)
- W czasie odciągania nie masować ani nie ugniatać piersi. Dozwolone jest delikatne masowanie, głaskanie piersi w kierunku brodawki.
- Jako dodatkowe wspomagające działania można polecić herbatkę laktacyjną do picia 3 – 4 razy na dobę oraz przyjemnie ciepłe okłady na piersi przed odciąganiem
- Jeśli to możliwe jak najczęściej należy „kangurować” dziecko.
Warto uprzedzić matkę, że mleko zaczyna wypływać po pewnym czasie, a nie od razu po rozpoczęciu odciągania. Należy przestrzec przed forsownym wyciskaniem pokarmu z piersi, ponieważ powoduje uszkodzenie pęcherzyków mlecznych i prowadzi do stanów zapalnych piersi (zastój, zapalenie, ropień).
