Noworodki urodzone przed czasem, czyli poniżej 37. tygodnia ciąży stanowią grupę dzieci ze zwiększonym ryzykiem nieprawidłowego rozwoju.
Głównie dotyczy to dzieci z masą ciała poniżej 1500g. Po wyjściu ze szpitala konieczne jest zapobieganie powikłaniom wcześniactwa (mózgowe porażenie dziecięce, wodogłowie, retinopatia, dysplazja oskrzelowo-płucna, głuchota) poprzez odpowiednią kontrolę w poradniach specjalistycznych, stymulację rozwoju i wczesną rehabilitację. Ocena noworodków po wypisie dotyczy :
- rozwoju somatycznego – oceniamy stan ogólny zdrowia dziecka, wzrastanie i jego trend w oparciu o odpowiednie siatki centylowe (masa ciała, jego długość, obwody głowy i klatki piersiowej). Należy pamiętać, że ocenę rozwoju wcześniaka dokonuje się według tzw. wieku skorygowanego. Obliczamy go odejmując od wieku metrykalnego (tygodnie ciąży) brakujące tygodnie do terminu porodu. Zjawisko doganiania procesu wzrastania do przeciętnej populacji następuje u wcześniaków skrajnie niedojrzałych do około 18 – 36 miesiąca życia.
- oceny neurologicznej – zgodnie z zaleceniami lekarza ze szpitala (najczęściej w 40 tygodniu wieku skorygowanego).
- oceny widzenia – konieczne badanie okulistyczne w 4, 8, 12 tygodniu życia
- oceny słuchu – badania słuchowych potencjałów wywołanych z pnia mózgu
- oceny mowy
- oceny rozwoju psychoruchowego na podstawie testu Brunet-Lezine, skali Bayley Scale of infant Development II, skali Monachijskiej Fundacji Diagnostyki Rozwojowej skali rozwojowej Gesella, metody Vojty, NDT Bobath
- badania screeningowego w 3 miesiącu życia (morfologia z rozmazem, badanie ogólne moczu, usg mózgowia oraz stawów biodrowych)
Pomocne do oceny osiągnięć rozwoju służą tzw. kamienie milowe. Nie zapominajmy jednak, że w przypadku wcześniaka musimy weryfikować czas uzyskiwanych umiejętności biorąc pod uwagę wcześniej wspomniany wiek skorygowany.
3
KAMIENIE MILOWE W KONTEKŚCIE ROZWOJU RUCHOWEGO
| Sprawność (kamienie milowe) | Czas osiągnięcia umiejętności | Średni czas |
| Samodzielnie siedzi przez chwilę | 4-8 miesiąc | 5,3 miesiąca |
| Przewraca się z pleców na brzuch | 5-10 miesiąc | 6,4 miesiąca |
| Posadzony siedzi pewnie | 5-9 miesiąc | 6,6 miesiąca |
| Siada samodzielnie | 6-11 miesiąc | 8,3 miesiąca |
| Podciąga się do stania | 6-12 miesiąc | 8,6 miesiąca |
| Raczkuj | 9-12 miesiąc | 10,8 miesiąca |
| Stoi samodzielnie | 9-16 miesiąc | 11,0 miesiąc |
| Wykonuje 3 kroki samodzielnie | 9-17 miesiąc | 11,7 miesiąca |
KAMIENIE MILOWE DOTYCZACE ROZWOJU MOWY I KONTAKTÓW SPOŁECZNYCH
| Kolejne umiejętności (kamienie milowe) | Czas pojawienia się umiejętności |
| Odpowiada uśmiechem na uśmiech | 2-3 miesiąc |
| Śmieje się głośno i gaworzy(aa,guu,de) | 4-5 miesiąc |
| Gaworzy wymawiając sylaby np. ma-ma bez zrozumienia | 7-8 miesiąc |
| Wymawia pierwsze słowa dwusylabowe ze zrozumieniem np. ma-ma, ba-ba | 9-11miesiąc |
| Naśladuje czynności np. pa-pa, kosi-kosi | 9-10 miesiąc |
| Wymawia pierwsze 2-3 słowa dwusylabowe np. mama, tata, baba | 12-16 miesiąc |
| Mówi około ośmiu słów, sygnalizuje potrzeby fizjologiczne | 18-24 miesiąc |
Bardzo ważna jest konieczność ciągłości opieki nad dzieckiem urodzonym przedwcześnie. Dzięki kompleksowej, specjalistycznej obserwacji istnieje szansa na śledzenie dynamiki zmian w badaniu oraz ustalenie zaburzeń rozwojowych. To z kolei pomoże zaplanować rodzaj leczenia, wsparcia rehabilitacyjnego.
Sporządziła: Izabela Chwiłkowska
