Stan zdrowia dziecka w pierwszych miesiącach życia warunkowany jest w dużej mierze stylem życia rodziny, zwyczajami kulturowymi i całokształtem zachowań związanych z żywieniem.
Kształtowanie odpowiednich nawyków w tym wieku może w przyszłości warunkować zdrowe przyzwyczajenia żywieniowe, stanowiąc czynnik prewencyjny wielu chorób cywilizacyjnych wieku dorosłego. Mleko kobiece jest najodpowiedniejszym pożywienia dla noworodka niezależnie od momentu rozwiązania ciąży. Dla wcześniaków mleko mamy to więcej niż pokarm. Mleko kobiece zawiera wiele bioaktywnych składników, które wspierają wzrost, rozwój i terapię najmniejszych pacjentów. Mleko mamy wcześniaka jest inne niż mleko mamy, która urodziła w terminie. Jest bardziej kaloryczne, ma więcej białka zapewniającego wcześniakowi lepszy wzrost, więcej cynku, miedzi, żelaza, przeciwciał chroniących przed chorobami. Zawiera też wielonienasycone kwasy tłuszczowe, zapewniające prawidłowy rozwój mózgu. Mleko „wcześniacze” dojrzewa do osiągnięcia składu mleka matki dziecka donoszonego w ciągu 4-6 tygodni.
Wyniki badań wskazują, że wcześniaki żywione mlekiem mamy są mniej narażone na infekcje oraz martwicze zapalenie jelit w okresie okołoporodowym oraz że wykazują wyższe parametry rozwoju funkcji poznawczych w wieku późniejszym w stosunku do dzieci żywionych sztuczną mieszanką. Po upływie pierwszego miesiąca mleko matki może nie zaspokajać potrzeb rosnącego wcześniaka i pobór kalorii może być nieadekwatny do tempa wzrastania (zwłaszcza w przypadku wcześniaków, które urodziły się przed 30-32 tygodniem ciąży). Według specjalistów konieczne jest wtedy skorygowanie niedoborów pewnych składników odżywczych poprzez suplementację z użyciem tzw. wzmacniaczy pokarmu kobiecego. Jest to proszek dosypywany do mleka matki, wzbogacający mleko w energię, białko, wapń, fosfor i magnez. Zdarzają się sytuację, że matka nie ma pokarmu. Może go zastąpić mlekiem innej matki z banku mleka lub zastosować karmienie sztuczne specjalnymi mieszankami z humanizowanego mleka krowiego. Aktualnie na rynku dostępne są specjalne mieszanki dla dzieci urodzonych przedwcześnie.
Wcześniaki wykazują wiele zaburzeń czynności przewodu pokarmowego. Im młodsze dziecko, tym słabiej wykształcone są odruchy ssania i połykania. Dzieci urodzone przedwcześnie mają zwykle zwolnioną perystaltykę jelit, zmniejszoną pojemność żołądka i opóźnione jego opróżnianie, a także gorsze trawienie i wchłanianie tłuszczów. Niższa jest aktywność enzymu laktazy trawiącej podstawowy cukier mleka – laktozę. Dlatego żywienie wcześniaka jest poważnym zagadnieniem i zawsze powinno być konsultowane z lekarzem.
WITAMINY
Witaminy to substancje niezbędne do prawidłowego rozwoju organizmu, dlatego też muszą być mu dostarczane albo z pożywieniem (witaminy naturalne), albo w postaci odpowiednich preparatów witaminowych (witaminy syntetyczne). Należy jednak pamiętać, że muszą być one podawane w ściśle określonych ilościach, gdyż dla prawidłowego funkcjonowania szkodliwy jest ich nadmiar (hiperwitaminoza), niedobór (hipowitaminoza) oraz brak (awitaminoza).
Ze względu na zwiększone potrzeby wcześniaków korzystna jest dodatkowa podaż 4 składników odżywczych:
DHA – wspomaga prawidłowy rozwój dziecka, w szczególności mózgu i wzroku. Odpowiednia ilość DHA w pokarmie matki zależy od diety. W Polsce spożycie DHA (spożycie ryb) jest bardzo niskie, dlatego matki karmiące powinny dodatkowo przyjmować ten składnik.
Witamina D – wspomaga prawidłowy wzrost i rozwój kości, zapobiegając krzywicy. Witamina ta w niewielkim stopniu przenika do pokarmu matki, dlatego należy dodatkowo podawać ją dziecku, w dawce 400-800 jm na dobę. Natomiast niemowlęta karmione mlekiem modyfikowanym nie wymagają dodatkowego podawania witaminy D, o ile ilość spożytego mleka pokrywa w całości dzienne zapotrzebowanie (obliczy to lekarz).
Witamina K – sprzyja procesom krzepnięcia krwi. W niewielkim stopniu przenika do pokarmu matki. Należy ją podawać od 2. tygodnia życia dziecka do ukończenia przez nie 3. miesiąca. Właściwą dawkę witaminy K określa lekarz – rutynowo jest to 25 mcg na dobę.
